نسبت میان هنر و جامعه در بحرانها چیست؟
تاریخ انتشار: ۴ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۴۷۱۹۸۳
علی شمس معتقد است که تئاتر اجتماعی ایران در دهههای اخیر رو به افول گذاشته است.
این نمایشنامهنویس و کارگردان تئاتر در گفتگو با ایران اکونومیست دلایل رشد نکردن تئاتر اجتماعی را در این سالها ارزیابی کرد و از نسبت تئاتر و جامعه در شرایط بحرانی سخن گفت.
او با یادآوری دوره اوج تئاتر اجتماعی در دهه هفتاد گفت: اساسا بدنه تئاتر اجتماعی در اواخر دهه ۷۰ با کسانی مانند محمد یعقوبی، علیرضا نادری و .
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
او درباره دلایل این وضعیت توضیح داد: زیرا بیشتر کارگردانهای نوجو و آوانگارد شکل دیگری از اجرا را دوست میدارند یا ترجیح میدهند جهان دیگر و شخصی خود را از تئاتر بیافرینند. بنابراین تئاتر اجتماعی به مثابه تئاتری که بخواهد معضلات اجتماعی را مانند طلاق، خودکشی یا هر چیزی را که جامعه درباره آن دچار تضاد و تناقض است، واکاوی کند، اساسا رو به افول گذاشته است.
شمس یکی دیگر از دلایل افت تئاتر اجتماعی را این گونه تشریح کرد: از سوی دیگر باب گفتگو هم باز نبوده و هرگز پذیرفته نشده که این دغدغههای اجتماعی وجود دارد، بلکه همواره مشکلات مانند گَرد کف زمین زیر فرش پنهان و کوشیده شده انکار شود. بنابراین بازتاب دراماتیک و هنری آنها هم در تئاتر کمتر و در سینما بیشتر دچار این چالشها شده. در سینما به واسطه مدیوم گستردهای که در جهان دارد، میتوانیم چنین چیزی را دنبال کنیم ولی تئاتر به دلیل ظرفیتهای محدودش در این حوزه واقعا دچار خسران شده است.
این پژوهشگر و مترجم تئاتر در ادامه درباره نسبت تئاتر و جامعه در شرایط بحرانی چنین گفت: اساسا هنر اجرا، هنری واکنشگراست، برخلاف تصور بسیاری که فکر میکنند که هنرمند معاصر باید در خود ذات پیشگویانه داشته باشد، تصور میکنم در حوزه هنر اجرا و اساسا تئاتر، یک هنر واکنشگرا هستیم. به این معنا که بر حسب تعریفی که خرد کلان جامعه نسبت به پدیدهای ایجاد میکند، واکنش نشان میدهیم.
او با اشاره به تاثیرات تئاتر از اتفاقات مختلف در جوامع گوناگون افزود: در قرن گذشته اگر در حوزههای مختلف نگاه کنید، خواهید دید که بزرگترین رمانها و نمایشنامهها حسب اتفاقی که در جهان افتاده، شکل گرفتهاند مانند آثار بکت یا اساسا مکاتب هنری واکنشی بودهاند نسبت به جامعه، حال از اتفاقی مانند صنعتی شدن جامعه بگیرید تا جنگهای جهانی و ... بنابراین از آنجاکه شخصا تئاتر را به عنوان یک زیرمجموعه و فرآیند کلی اجرا قلمداد میکنم، معتقدم این هنر، کارکرد تمرینی و مواجههای رسمی و دستکم قراردادی خود را در داخل فضای بحران از دست میدهد. شاید در بیرون از فضای بحران بتواند کار کند ولی قاعدتا تئاتر همیشه بخشی از اجراست و چون اجرا امری بزرگتر از تئاتر است، اجرای تئاتر در بحرانها به پرفورمنس آرت، هنر اعتراضی و ... تغییر شکل میدهد. به این معنا که از پس اتفاقات واقعی ایدهها شروع میکنند به شکلگیری و براساس گفتمان خیابانی احداث میشوند، مانند کانسپت یخ که برای «کیان پیرفلک» رخ داد و این چیزی نیست که فقط در ایران رخ داده باشد.
شمس با یادآوری تاثیرپذیری تئاتر از اتفاقات اجتماعی در دیگر کشورها اضافه کرد: دختران چریکی در اسپانیا، تئاتر چریکی دهه ۶۰ در آمریکا، تئاتر فمینیستی دهه ۶۰ و ۷۰ در انگلستان و فرانسه و ... چند نمونه از واکنش تئاتر به پدیدههای اجتماعی است. به شکل کلی، اجرا به عنوان یک کلانصورت که از تئاتر بزرگتر است، در حین بحران، واکنشگراست و ایده خود را از جامعه و توده میگیرد و آن را به یک کنش اجرایی تبدیل میکند. البته به همین دلیل اساسا اجرا در موقعیت بحران کارکرد همیشگی خود را از دست میدهد.
او درباره دلیل این وضعیت توضیح داد: چراکه جامعه صراحت دارد و تئاتر درگیر استعاره است. آنچه را که تئاتر به عنوان استعاره و مَجاز با دور زدن محدودیتها میخواهد به آن اشاره کند، در جامعه به شکل واقعی و بیپروا حضور دارد. بنابراین در این شرایط کمِیت تئاتر لَنگ میزند.
شمس در پاسخ به این سخن که گفته میشود هنرمندی مانند برشت بهترین متنهایش را در دل جنگ و بحران نوشته و اجرا کرده است، گفت: برشت بهترین متنهایش را نوشته ولی اجرا نکرده است. او به محض اینکه اوضاع آلمان به هم میریزد، کشور را ترک و نمایشنامههایش را در آمریکا و انگلستان اجرا میکند. اساسا برشت بعد از ورود نازیها، در آلمان نبوده بلکه در تبعید بوده است.
او با بیان اینکه مخالف اجرای تئاتر در این شرایط نیستم، افزود: هر کسی خودش انتخاب میکند. در همین وضعیت هم مخاطبانی هستند که ترجیح میدهند تئاتر ببینند. من برایند کلی یک جریان را بررسی میکنم ولی بحثی نیست اگر کسی دوست داشته باشد اجرا کند.
منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: علی شمس ، تئاتر اجتماعی
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: علی شمس تئاتر اجتماعی تئاتر اجتماعی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۴۷۱۹۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اعلام آمار فروش سالنهای دولتی تئاتر
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابطعمومی اداره کل هنرهای نمایشی، آمار فروش و تعداد تماشاگران نمایشهای مجموعه تئاتر شهر، تالار هنر و همچنین تماشاخانه سنگلج تا پایان روز پنجشنبه ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۳ اعلام شد.
نمایش «گالیله» به کارگردانی شهابالدین حسینپور که از ۲۹ فروردین در تالار اصلی با ظرفیت ۵۷۹ مخاطب و قیمت بلیت ۳۰۰ هزار تومان اجرای خود را آغاز کرده است، با مجموع ۱۳ اجرا و میزبانی از ۵ هزار و ۳۱۷ مخاطب (با احتساب بلیت تمامبها، نیمبها، تخفیفدار و مهمان) توانست به فروشی معادل ۱ میلیارد و ۲۳۸ هزار تومان دست پیدا کند.
نمایش «روال عادی» به کارگردانی کیارش رُست که اجرای خود را از ۳۰ فروردین در تالار چهارسو، با ظرفیت ۱۳۲ نفر و قیمت بلیت۱۸۰ هزار تومان آغاز کرده است، با مجموع ۱۳ اجرا و میزبانی از ۸۴۱ مخاطب توانست به فروشی معادل ۱۱۵ میلیون و ۹۷۴ هزار تومان برسد.
نمایش «توقف اتانازی» به کارگردانی محمدرضا عطایی فر که اجرای خود را از ۲۳ فروردین در تالار چهارسو با ظرفیت۱۳۲ نفر و قیمت بلیت۱۸۰ هزار تومان آغاز کرده است، با مجموع ۱۹ اجرا و میزبانی از ۱ هزار و ۳۵۲ مخاطب، توانست به فروشی معادل ۱۸۳ میلیون و ۹۶۰ هزار تومان دست پیدا کند.
نمایش «آن بُرد» به کارگردانی مهدی زندیه و آیدین تمبرچی نیز که اجرای خود را از ۲۳ فروردین در تالار قشقایی با ظرفیت ۹۶ نفر و قیمت بلیت ۱۷۰ هزار تومان آغاز کرده است، با ۲۱ اجرا و میزبانی از ۱ هزار و ۸۰۵ مخاطب، فروشی معادل ۲۷۳ میلیون و ۵۸۱ هزار تومان داشته است.
نمایش «پس از» به کارگردانی مرتضی کوهی نیز که اجرای خود را از ۲۳ فروردین در تالار قشقایی، با ظرفیت ۹۶ نفر و قیمت بلیت۱۴۰ هزار تومان آغاز کرده است، با ۱۹ اجرا و میزبانی از ۱ هزار و ۶۴۲ مخاطب به فروشی معادل ۱۹۱ میلیون و ۶۶۰ هزار تومان دست پیدا کند.
نمایش «آبی گونه» به کارگردانی کاوه مهدوی که از ۲۳ فروردین در تالار سایه با ظرفیت ۷۲ نفر و قیمت بلیت ۱۵۰ هزار تومان اجرای خود را آغاز کرده است، با مجموع ۱۹ اجرا و میزبانی از ۶۶۴ مخاطب به فروشی معادل ۶۸ میلیون و ۶۵۵ هزار تومان دست پیدا کند.
نمایش «کان لم یکن» به کارگردانی سید علی موسویان که از ۲۶ فروردین در تالار سایه با ظرفیت صندلی۷۲ نفر و قیمت بلیت ۱۵۰ هزار تومان روی صحنه رفته است، با ۱۷ اجرا، ۴۶۷ مخاطب جذب کرده و به فروشی معادل ۴۴ میلیون و ۴ هزار تومان دست پیدا کرده است.
نمایش «نظام ابن عربی» به کارگردانی یاسمین عباسی که از ۲ اردیبهشت در کارگاه نمایش با ظرفیت صندلی ۲۶ نفر و قیمت بلیت ۱۰۰ هزار تومان به صحنه رفته است، با ۱۱ اجرا میزبان ۲۲۲ مخاطب بوده و به فروش ۱۷ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان دست پیدا کرده است.
در تماشاخانه سنگلج، نمایش «سلطان عمرا بمیرد» به کارگردانی محمدجواد کبودرآهنگی که از ۴ اردیبهشت ۱۴۰۳به صحنه رفته است؛ نهمین اجرای خود را پشت سر گذاشت و در مجموع، میزبان ۴۳۱ تماشاگر بوده است. این نمایش با احتساب بلیتهای تمام بها، نیمبها، مهمان و تخفیفدار با بلیت ۱۰۰ هزار تومانی و ظرفیت سالن۲۳۶ نفری، مبلغ ۷ میلیون و ۷۹۰ هزار تومان فروخته است.
همچنین نمایش «جادوی شهرزاد» به کارگردانی احمد دهقان نیز که اجرای خود را از ۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ آغاز کرده است با ۴ اجرا توانسته است ۲۰۴ تماشاگر را به تماشاخانه سنگلج جلب کند. این نمایش با بلیت ۸۰ هزار تومانی و ظرفیت سالن۲۳۶ نفری، مبلغ ۷ میلیون و ۲۱۶ هزار تومان فروش داشته است.
در تالار هنر، نمایش«انگشتر اسرارآمیز» به کارگردانی میثم یوسفی که از ۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ در سالنی با ظرفیت ۲۴۴ نفری به صحنه رفته است، با ۱۱ اجرا و قیمت بلیت ۱۰۰ هزار تومان، توانست ۱ هزار و ۱۰۰ تماشاگر را جلب کند و به فروش ۷۱ میلیون و ۱۸۱ هزار تومان دست پیدا کند.
همچنین نمایش «آکادمی پرندگان» به کارگردانی حسین مزینانی که از ۲۲ فروردین ۱۴۰۳ در تالار هنر با ظرفیت ۲۴۴ نفری به صحنه رفته است، با ۲۱ اجرا و قیمت بلیت ۱۰۰ هزار تومان، توانسته ۱ هزار و ۱۳۲ تماشاگر را جلب کند و فروش ۷۸ میلیون و ۴۶۸ هزار تومانی داشته باشد.
نمایشنامه «پینوکیو» به کارگردانی داود زارع که ۷، ۱۳ و ۱۴ اردیبهشت در تالار هنر با ظرفیت ۲۴۴ نفری نمایشنامهخوانی شد، با ۳ اجرا و قیمت بلیت ۸۰ هزار تومان، توانست ۶۷۵ تماشاگر را به سالن جلب کند و به فروش ۵۵ میلیون و ۸۸ هزار تومانی برسد.
کد خبر 6097144 فریبرز دارایی